Της Ελένης Κωστοπούλου
Με αφορμή την επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης (29 Μαΐου 1453) από τους Οθωμανούς και το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, θα σας παρουσιάσουμε μέσα από τη στήλη της «Βιβλιοπαρουσίασης», το ιστορικό και ιδιαίτερα συγκινητικό μυθιστόρημα του διάσημου Φιλανδού συγγραφέα, Μίκα Βάλταρι «Ιωάννης Άγγελος», από τις Εκδόσεις: Καλέντης. Μετάφραση: Μαρτζούκου Μαρία
O Mika Waltari (Μίκα Βάλταρι, 1908-1979) είναι ο πιο πολυμεταφρασμένος Φινλανδός συγγραφέας στον κόσμο. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1925 και το 1928, με το μυθιστόρημα "Η μεγάλη αυταπάτη", θεωρήθηκε ένας μικρός Χέμινγουεϊ της φινλανδικής λογοτεχνίας. Υπήρξε μέλος της ριζοσπαστικής ομάδας "Λαμπαδηφόροι", από την οποία απομακρύνθηκε μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχει γράψει 22 μυθιστορήματα γνωστότερα από τα οποία, είναι τα: "Ιωάννης Άγγελος", "Σινουχέ ο Αιγύπτιος" και "Τουρμς ο Αθάνατος". Έγραψε επίσης ποίηση, θέατρο, διηγήματα, αστυνομικά μυθιστορήματα, σενάρια και κριτικές. Το 1957 εξελέγη μέλος της Φινλανδικής Ακαδημίας.
Περίληψη:
"... Είδατε με τα ίδια σας τα μάτια πως δεν ήρθα ως κατακτητής αλλά ως ελευθερωτής, γιατί θα ελευθερώσω τον ελληνικό λαό της Κωνσταντινούπολης από τη χιλιόχρονη σκλαβιά των αυτοκρατόρων και των ευγενών. Εσείς φταίτε για τα βάσανα της πόλης σας, που δεν πετάξατε από πάνω σας το ζυγό και δεν με καλέσατε να σας ελευθερώσω. Σε λίγο όμως τα βάσανα θα τελειώσουν..."
Ο "Ιωάννης Άγγελος" είναι οι ημερολογιακές σημειώσεις ενός μυστηριώδους ξένου κατά τη διάρκεια της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους. Μέσα από τις σελίδες του μια φλογερή ιστορία αγάπης γεννιέται και ανθίζει ενώ συντελείται η καταστροφή του κόσμου, μια καταστροφή την οποία τα γεγονότα της δικής μας εποχής κάνουν άκρως επίκαιρη. Ο "Ιωάννης Άγγελος" θεωρείται το καλύτερο μυθιστόρημα ενός μεγάλου πεζογράφου και ένα από τα λαμπερότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας στο είδος του.
Απόσπασμα:
29 Μαΐου 1453
Εάλω η Πόλις
Η πόλη έπεσε
Αυτή η κραυγή θα αντηχεί όσο υπάρχει ο κόσμος. Αν έπειτα από αιώνες ξαναγεννηθώ, αυτές οι λέξεις θα γεμίζουν τα μάτια μου τρόμο και οι τρίχες των μαλλιών μου θα ορθώνονται. Θα τις θυμάμαι αυτές τις λέξεις και θα τις αισθάνομαι πάντα, ακόμα κι αν δεν θυμάμαι τίποτε άλλο, ακόμα κι αν από τη μνήμη μου σβηστεί κάθε άλλη ανάμνηση. Αυτές τις λέξεις θα τις γνωρίζω πάντα. Εάλω η Πόλις. Όμως ακόμα ζω. Έτσι το θέλησε η μοίρα. Πρέπει να πιώ ως τον πάτο το ποτήρι του θανάτου, να δω με τα ίδια μου τα μάτια την καταστροφή της πόλης μου και του λαού μου. Γράφω λοιπόν. Μα για να μπορέσω να γράψω, θα ΄πρεπε να βουτήξω την πένα μου στο αίμα και με αίμα να χαράξω το κάθε γράμμα. Και το αίμα δεν μου λείπει. Έχει πήξει στα ρείθρα του δρόμου και αναβλύζει ακόμα από τα τραύματα των ετοιμοθάνατων. Ο μεγάλος δρόμος, ο Ιππόδρομος και η περιοχή γύρω από τη μεγάλη εκκλησία είναι γεμάτα πτώματα, τόσα πολλά πτώματα, που δεν μπορείς να περπατήσεις χωρίς να τα πατήσεις…βούλωσα τα αυτιά μου με κερί για να μην ακούω τις κραυγές των γυναικών και των παιδιών που κακοποιούνται…
Λένε ότι ο “Ιωάννης Άγγελος”, γνωστός και με τον τίτλο “Ο Μαύρος Άγγελος”, είναι το πιο δημοφιλές μυθιστόρημα του Βάλταρι συναγωνιζόμενος τον ογκώδη “Σινουχέ”. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι η επιμονή του συγγραφέα στην αρχική ιστορική αλήθεια και η διατήρησή της σαν βασικό και πρωταρχικό υλικό στο χαρμάνι με την μυθοπλασία, ώστε να μπορεί η αφήγηση να είναι συνεχώς ευέλικτη, ενδιαφέρουσα και ελκυστική για τον αναγνώστη.
Το μυθιστόρημα «Ιωάννης Άγγελος» διαδραματίζεται στην Κωνσταντινούπολη στο διάστημα από 12 Δεκεμβρίου 1452, ημέρα κατά την οποία αναγγέλθηκε δημόσια στην Αγία Σοφία η διακήρυξη της ένωσης των Εκκλησιών, ως τις αρχές Ιουνίου, τρεις μέρες μετά την Άλωση. Ο συγγραφέας έχει αντλήσει το υλικό του από τους κυριότερους ιστορικούς της εποχής. Εξαιρετική αφήγηση και τέλεια αναπαράσταση της εποχής από έναν μεγάλο συγγραφέα. Σε κάποια στιγμή λέει ο Ιωάννης Άγγελος: "Εσύ διαβάτη, που θα περάσεις κάποτε από τα ερείπια αυτού του τείχους, να ξέρεις πως μέσα από τα κίτρινα λουλούδια και τη σκόνη θα σε κοιτάζουν βαθιά και λυπημένα τα μάτια των τελευταίων Ελλήνων".
bordernews.gr